انواع ارز دیجیتال کدام است؟ ۱۲ نوع ارزدیجیتال مختلف

زمان تقریبی خواندن این مقاله: 6 دقیقه

آیا تا کنون برای شما سوال شده که انواع ارز دیجیتال کدام است؟ چگونه می‌توان ارزهای گوناگون و پرشمار را دسته‌بندی کرد تا دیدگاه بهتری درباره آن‌ها داشته باشیم؟ در این مطلب می‌خواهیم به همین موضوع بپردازیم که چه دسته‌بندی‌هایی برای ارزهای دیجیتال وجود دارد و هر دسته شامل چه گزینه‌هایی می‌شود. پیشنهاد می کنم اگر آشنایی کامل با ارزهای دیجیتال ندارید ابتدا این مقاله را مطاله کنید و سپس تا پایان این مقاله ما را همراهی کنید تا ذهن شما را ساماندهی کنیم!

انواع ارزدیجیتال بر اساس توکن و کوین

انواع ارز دیجیتال را می‌توان از دیدگاه‌های گوناگون بررسی و سپس دسته‌بندی کرد. در دیدگاه اولیه، رمزارزها به دو دسته کوین (Coin) و توکن (Token) تقسیم می‌شوند.

کوین به آن دسته از رمزارزها گفته می‌شود که شبکه بلاکچین مستقل و مخصوص خود را دارند. از کوین‌ها برای پرداخت، انجام تراکنش، اجرای قرارداد هوشمند و مبادله استفاده می‌شود. برای مثال اتریوم شبکه مخصوص خود را با استاندارد ERC-20 دارد.

در سوی دیگر توکن‌ها بر روی شبکه ارزهای دیگر ساخته می‌شوند زیرا از خود بلاکچین مستقل ندارند. برای مثال می‌توان به تتر اشاره کرد که در بستر اتریوم، ترون و بایننس اسمارت چین قابل استفاده است.

دسته بندی کلی ارزهای دیجیتال

انواع ارز دیجیتال را از دیدگاه دیگری نیز می‌توان نگریست. در این دیدگاه، ارزهای دیجیتال بر اساس ماهیت و کاربردی که دارند دسته‌بندی می‌شوند.

• بیت کوین: نخستین و معروف‌ترین ارز دیجیتال است در سال 2009 و توسط فردی ناشناخته به نام ساتوشی ناکاموتو ارائه شد. هدف اصلی بیت کوین، ایجاد یک سیستم پرداخت غیرمتمرکز بود که بسیاری از واسطه‌های مالی را می‌زدود. بیت کوین بلاکچین مستقل خود را دارد و از نظر ارزش بازار مهم‌ترین رمزارز است. تغییر قیمت بیت‌کوین اثر بسیاری بر ارزهای دیگر دارد.
• آلت کوین: همه ارزهای دیجیتال دیگر به جز بیت‌کوین در دسته آلت کوین‌ها قرار می‌گیرند. بسیاری از این ارزها برای بهبود عملکرد بیت‌کوین ساخته شده‌اند که برخی دارای بلاکچین مستقل و برخی دیگر در بستر شبکه دیگر کوین‌ها هستند. از این انواع ارز دیجیتال برای پرداخت، قرارداد هوشمند، حاکمیت و غیره استفاده می‌شود.
• میم کوین: میم‌کوین (Meme Coin) از شوخی‌های اینترنتی الهام می‌گیرند و بیشتر بر اساس هیجان و شوخی رشد می‌کنند تا کاربردهای فنی و واقعی. میم کوین‌ها معمولا هدف خاصی ندارند و به دلیل وابستگی به جامعه هواداران خود، نوسان قیمتی شدید دارند. دوج کوین و شیبااینو دو مورد از میم‌کوین‌های معروف هستند.
• شت کوین: یکی از انواع ارز دیجیتال هستند که بدون‌ارزش و باریسک بالا هستند که تعداد فراوانی از آنان نیز وجود دارد. بسیاری از شت‌کوین‌ها تنها برای استفاده از هیجان ساخته می‌شوند و نوآوری و کاربرد خاصی ندارند و به مرور بیشتر آن‌ها کنار گذاشته می‌شوند. شت‌کوین‌ها به شدت پامپ و دامپ (Pump & Dump) می‌شوند.
• استیبل کوین (Stable Coin): یکی از انواع ارز دیجیتال است که معمولا قیمت ثابتی دارد و متصل به یک دارایی سنتی مانند طلا، دلار، یورو و … است. هدف این نوع ارزها کاهش نوسان در بازار ارزهای دیجیتال و ارائه یک دارایی پایه برای معامله ارزهای دیگر است. قیمت بیشتر استیل‌کوین‌ها یک دلار یا نزدیک به آن است (به جز استیبل‌‌کوین‌های وابسته به طلا). تتر، دای و USDC از استیبل‌کوین‌های معروف هستند.

دسته بندی ارزهای دیجیتال بر اساس کوین مارکت کپ

کوین مارکت کپ (CoinMarketCap) یک وب‌سایت برای بررسی قیمت، حجم و اطلاعات بازار ارزهای دیجیتال است. در این وب‌سایت ارزهای دیجیتال از نظر حجم بازار رتبه‌بندی می‌شوند. همچنین، اطلاعات دقیقی پیرامون کاربردها و وضعیت بیش از 10 هزار رمزارز در آن وجود دارد. انواع ارز دیجیتال بر اساس کوین مارکت کپ در ادامه توضیح داده شده است.

توکن های دیفای

در امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای (Decentralized Finance: DeFi) کاربرد دارند. این توکن‌ها کمک می‌کنند خدمات مختلف دیفای مانند وام دادن، سرمایه‌گذاری در استخرهای نقدینگی و … امکان‌پذیر شود یا برای کنترل و حاکمیت شبکه بلاکچین دیفای بکار می‌روند. برای مثال می‌توان به یونی‌سواپ و سوشی‌سواپ اشاره کرد.

توکن های وام دهی

از انواع ارز دیجیتال که در دیفای کاربرد دارند و این امکان را فراهم می‌کنند تا کاربران ارز دیجیتال وام دهند یا وام بگیرند. میکر (MakerDAO) و Aave دو نمونه از پلتفرم‌های وام‌دهی هستند که توکن‌های آنان فرایند وام دادن را امکان‌پذیر می‌کنند. برای مثال برخی از این توکن‌ها نقش حاکمیتی دارند یعنی دارندگان در تصمیم‌گیری‌های پلتفرم وام‌دهی مشارکت می‌کنند.

توکن های قرار داد هوشمند

توکن‌های قرارداد هوشمند یکی از انواع ارز دیجیتال هستند که در بستر بلاکچین‌هایی مانند اتریوم، کاردانو و بایننس اسمارت چین (BSC) ساخته می‌شوند. این توکن‌ها در واقع کدهایی هستند که باعث می‌شوند تعامل یا تراکنش به صورت خودکار انجام شود. برای مثال در برنامه‌های غیرمتمرکز (DApp) پرداخت، وام دادن، تراکنش و … به لطف این توکن‌ها به صورت خودکار انجام می‌شود. برخی از توکن‌های معروف این گروه ETH و LINK هستند.

توکن های بیلد فارمینگ

این نوع توکن‌ها در دیفای کاربرد دارند. کاربران رمزارزهای خود را از راه پلتفرم‌های دیفای سرمایه‌گذاری می‌کنند و در ازای آن سود دریافت می‌کنند. توکن‌های ییلدفارم این امکان را فراهم می‌کنند تا هم روشی برای پاداش دادن به کاربران وجود داشته باشد و هم در تصمیم‌گیری‌ها مشارکت داده شوند. از معروف‌ترین توکن‌های ییلدفارم می‌توان به YFI و AAVE اشاره کرد.

توکن های مثلی و غیر مثلی

توکن‌های مثلی (Fungible Token) از انواع ارز دیجیتال هستند که هر واحد آن ارزش مشابهی با دیگر توکن‌ها دارد. این نوع توکن‌ها در پرداخت، انجام تراکنش و … کاربرد دارند که برای نمونه می‌توان به اتر (ETH) اشاره کرد. توکن‌های غیرمثلی (Non-Fungible Token: NFT) منحصربه‌فرد هستند و معمولا برای معرفی یک دارایی مانند آثار هنری، آیتم‌های بازی و … بکار می‌روند. NFTها در پلتفرم‌هایی مانند OpenSea و Rarible خرید و فروش می‌شوند.

توکن های استیکینگ

استیک کردن (Steaking) فرایندی است که در آن ارز خود را در اختیار شبکه بلاکچین قرار می‌دهید تا با الگوریتم اثبات سهام (PoS) امنیت و پایداری شبکه را برقرار شود. توکن‌های استیکینگ در دیفای یا الگوریتم اثبات سهام کاربرد دارند و به ازای استفاده از توکن‌های کاربران در شبکه و کمک به تامین پایداری، به عنوان پاداش پرداخت می‌شوند. از توکن‌های معروف استیکینگ می‌توان به ADA و ATOM اشاره کرد.

استیبل کوین ها

پیشتر درباره این مورد از انواع ارز دیجیتال توضیح دادیم. استیبل‌کوین‌ها یک دارایی پشتوانه مانند دلار، یورو، طلا و مانند آن دارند تا با این روش قیمت خود را ثبات نگه دارند (یک دلار، یک یورو یا یک اونس طلا). برخی از استیبل‌کوین‌ها نیز با روش‌های الگوریتمی ارزش خود را حفظ می‌کنند (مانند DAI). استیبل‌کوین‌ها نقش بسیار پررنگی در کاهش نوسان بازار و کمک به معامله بهتر دارند. شما برای حفظ ارزش پول خود می توانید از بهترین استیبل کوین برای ایرانیان نیز استفاده کنید.

کوین های حریم خصوصی (Privacy Coin)

این مورد از انواع ارز دیجیتال با هدف حفظ حریم خصوصی و ناشناس‌بودن تراکنش‌ها ارائه می‌شوند. مبلغ تراکنش، مبدا و مقصد و اطلاعات دیگر با کدگذاری پیشرفته این نوع رمزارزها پوشانده می‌شود. رمزارز Monero با نماد XMR و رمزارز Zcash با نماد ZEC از معروف‌ترین کوین‌های حریم خصوصی هستند.

میم کوین ها

درباره میم‌کوین‌ها در بخش‌های پیش توضیح دادیم. میم‌کوین‌ها معمولا برای شوخی و بدون هدف ساخته می‌شوند و تنها پشتیبان آن‌ها جامعه هواداران است. از معروف‌ترین میم‌کوین‌ها می‌توان به دوج کوین، شیبااینو و فلوکی اینو اشاره کرد.

توکن های صرافی

از انواع ارز دیجیتال هستند که توسط صرافی‌های آنلاین برای تسهیل تراکنش‌ها، تخفیف به کاربران و موارد مشابه استفاده می‌شوند. توکن‌های صرافی امکان دسترسی به خدمات ویژه مانند کاهش کارمزد تراکنش، استیک کردن و حاکمیت را فراهم می‌کنند. برخی از انواع توکن‌های صرافی در بازار معامله می‌شوند اما برخی دیگر مخصوص خود صرافی و تنها قابل‌استفاده برای خدمات آن است. BNB از معروف‌ترین توکن‌های صرافی است که توسط صرافی بایننس صادر و مدیریت می‌شود و در بازار ارز دیجیتال نیز معامله می‌شود.

توکن های هوش مصنوعی

توکن‌های هوش مصنوعی از انواع ارز دیجیتال هستند که در پروژه‌ها و پلتفرم‌های هوش مصنوعی به کار می‌روند. تامین مالی پروژه یکی از مهم‌ترین هدف‌های این نوع توکن‌ها است اما کاربردهای دیگری نیز مانند دسترسی به خدمات هوش مصنوعی، مشارکت در توسعه هوش مصنوعی و خرید مدل‌های پیش‌بینی دارند. از پروژه‌های معروف در این زمینه می‌توان به SingularityNET (AGIX) ai (FET) اشاره کرد.

توکن های وب ۳

در پایان، به یکی از انواع ارز دیجیتال به نام توکن‌های وب 3 می‌رسیم. وب 3 اشاره به نسل سوم اینترنت دارد که ویژگی‌هایی مانند تمرکززدایی و پررنگ شدن نقش هوش مصنوعی دارد. توکن‌های وب 3 به کاربران امکان شرکت در تعاملات آنلاین می‌دهند بدون آنکه واسطه‌ای در کار باشد. از استفاده‌های توکن‌های وب 3 در برنامه‌های غیرمتمرکز (DApp) است. همچنین کاربردهایی مانند حاکمیت، استیک کردن، ییلدفارم و … دارند. AAVE و BAT دو مورد توکن وب 3 شناخته‌شده هستند.

تعداد کل ارزهای دیجیتال چقدر است؟

دنیای ارزهای دیجیتال گسترده است و شامل هزاران پروژه و رمزارز می‌شود. در طول سال‌های اخیر و همگام با رشد اقتصاد دیجیتال، رمزارزها نیز برای پرداخت، قرارداد هوشمند، دیفای و … استفاده می‌شوند. از این رو، با یک جهان بسیار گسترده روبرو هستیم. رمزارزهای جدید مرتب به بازار افزوده می‌شوند و هر چه عملکرد بهتری داشته باشند کاربران بیشتری به دست می‌آورند. از این رو نمی‌توان به صورت دقیق تعداد کل ارزهای دیجیتال را مشخص کرد اما تا کنون (اسفند 1403) بیش از 33 هزار ارز دیجیتال وجود دارد.

خلاصه مقاله

در این مطلب درباره انواع ارز دیجیتال توضیح دادیم. به دلیل آنکه ارزهای دیجیتال جهانی گسترده دارند و از جنبه‌های گوناگون قابل‌بررسی هستند، در سه دسته‌بندی آن‌ها را بررسی کردیم. کوین‌ها نوعی ارز دیجیتال با شبکه بلاکچین مخصوص به خود هستند که در مقابل توکن‌ها قرار دارند که در بستر دیگر شبکه‌ها ارائه می‌شوند. دسته‌بندی از نظر کوین کارکت کپ که یکی از مهم‌ترین پلتفرم‌های بررسی انواع ارز دیجیتال است، یک فهرست مفصل را شامل می‌شود که درباره آن نیز توضیح دادیم.