گره معاملاتی در بورس چیست؟ چطور آن را رفع کنیم؟

در بازار بورس اصطلاحات زیادی وجود دارد که برای یادگیری همه‌ی آن‌ها، می‌توان در یک دوره مثل آموزش بورس در مشهد شرکت کرد، اما امروز ما قصد داریم یکی از این اصطلاحات مهم را به نام گره معاملاتی توضیح دهیم، پس تا انتها همراه ما باشید.

در طول سال گذشته، پس از رشد چشم‌گیری که شاخص قیمت سهام‌های موجود در داخل بازار تجربه کردند، ما شاهد یک ریزش بسیار شدید در شاخص بازار بورس و اوراق بهادار و همچنین قیمت نمادهای معاملاتی بودیم و بسیاری از نمادهای معاملاتی مدت بسیار زیاد قفل در صف های فروش بسیار سنگین بودند. به گونه ای که، سهامداران این سهم ها قادر نبودند که، سهم خود را بفروشند و پول خود را از بازار خارج کنند. اما در اینجا یکی از قانون های تایید شده توسط سازمان بورس و اوراق بهادار به کمک این نمادهای معاملاتی و سهامداران آن آمده است که، این قانون قانون رفع گره معاملاتی نام دارد و در طبق ماده ۲۵ دستورالعمل معاملات در بورس این قانون به انجام می رسد.

منظور از گره معاملاتی در بورس چیست؟

گره معاملاتی یکی از اصطلاحات رایج و پرکاربرد در بورس ایران می باشد و اگر کسی در این بازار فعالیت کند، حتما تاکنون حداقل یک بار اسم گره معاملاتی را شنیده و یا در اخبار منتشر شده با آن برخورد کرده و یا در سایت کدال آن را مشاهده کرده است. حال این سوال پیش می آید که گره معاملاتی به چه معناست؟

اگر سهم برای مدت طولانی در صف فروش قرار گیرد و هیچ خریداری برای آن وجود نداشته باشد باعث می‌شود که این سهم هر روز با قیمت روزانه -۵% و بدون قیمت پایانی در صف فروش قفل شود افراد و دارندگان این سهم نتوانند سهام خود را بفروشند. این موضوع درباره سهمی که در صف خرید قفل شده است و هیچ فروشنده‌ای ندارد و حجم پایانی را پر نمی‌کند نیز صادق می‌باشد و اگر شرایط ذکر شده برای چند روز پشت سر هم ادامه پیدا کند سهم مشمول قانون گره معاملاتی خواهد شد و اطلاعیه مربوط به آن نیز در سایت کدال منتشر خواهد شد.

ماده ۲۵ دستورالعمل معاملات در بورس

بر طبق قانون ۲۵ دستورالعمل معاملات در سازمان بورس ایران در صورت رخ دادن هر کدام از شرایط زیر برای یک سهم مشمول قانون گره معاملاتی خواهد شد:

• نماد معاملاتی علیرغم سقف خرید و یا سقف فروش، در پایان روز معاملاتی به علت عدم برابر بودن قیمت های درخواست خرید و فروش، دارای قیمت پایانی ۰% باشد و حداقل یک حجم مبنا برای شرکت‌های با ۳ میلیارد و دو برابر حجم مبنا برای سایر شرکت‌ها معامله نشده باشد و این شرایط برای ۵ روز کاری ادامه پیدا کرده باشد و یا متوسط معاملات روزانه آن نماد معاملاتی در این دوره مشخص کمتر از ۵ درصد حجم مبنای آن سهم باشد.
• تمام معاملات انجام شده در یک نماد معاملاتی، در سقف قیمتی خود صورت گیرد و در طی پنج روز میزان معاملات صورت گرفته در آن،کمتر از ۵ درصد حجم مبنای ما حاصل شده برای سهم مورد نظر باشد.
• و یا کلیه معاملات انجام گرفته شده در یک نماد معاملاتی در طول ۵ روز کاری، در کف قیمتی صورت گرفته باشد. به شرطی که در آن ۵ روز کمتر از ۵ درصد از حجم مبنای آن سهم مورد معامله قرار گرفته شده باشد.

البته باید به این نکته نیز توجه کنیم که شرکت هایی که سرمایه ثبت شده آنها در سازمان بورس و اوراق بهادار کمتر از ۱۵۰ میلیارد ریال باشد، مقررات گره معاملاتی برای آن‌ها به تشخیص رئیس سازمان بورس می تواند اعمال نشود و صورت نگیرد.

چگونه از لیست شرکت‌هایی که مشمول گره معاملاتی شده‌اند مطلع شویم؟

شاید این سوال برای شما پیش آمده باشد که ما از کجا متوجه شویم که یک نماد معاملاتی مشمول قانون گره معاملاتی شده است یا خیر؟

چند راه آسان برای پی بردن به اینکه آیا سهم  مشمول این قانون شده است یا خیر وجود دارد: یکی از ساده‌ترین راه‌ها مراجعه به سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران (tsetmc.com) می باشد که نمادهای معاملاتی که مشمول این قانون شده است را در قالب پیام ناظر در این سایت به نمایش گذاشته شده است.

افراد به راحتی می‌توانند با مراجعه به آن از لیست  این نمادهای معاملاتی مطلع شوند.(tsetmc.com )شما میتوانید با مراجعه به این سایت و سپس انتخاب پیام ناظر لیست نمادهای که مشمول این قانون شده اند را مشاهده کنید.پیام مربوط به قانون گره معاملاتی در کارگزاری های مورد استفاده از تریدر ها در قالب بخشی به نام پیام ناظر و یا در همان صفحه پرتفوی فردی که، سهام را در سبد معاملاتی خود دارد نشان داده می شود.یکی دیگر از راه‌هایی که شما می‌توانید نیست این نمادها را پیدا کنید مراجعه به سایت شرکت بورس اوراق بهادار تهران می باشد.

بازگشایی و دامنه نوسان در رفع گره معاملاتی

نمادهایی که دارای یکی از شرایط ذکر شده بالا باشند و به دستور و تشخیص ناظر بازار مشمول قانون رفع گره معاملاتی شده باشند، پس از بازگشایی دارای دامنه نوسانی به اندازه دو برابر دامنه نوسان عادی خود می باشند و پس از کشف قیمت سهم مورد نظر در آن دامنه نوسان مجدد بسته و با دامنه نوسان عادی خود باز می شوند. همچنین در راستای آسان شدن روند این قانون، روز بعد از منتشر شدن قانون رفع گره معاملاتی در سایت کدال، حجم مبنا در جلسه معاملاتی صورت گرفته می شود و پس از اجرای قانون رفع گره معاملاتی و کشف قیمت جدید حجم مبنا بر اساس افت قیمتی صورت‌گرفته محاسبه می شود.

حال پس از صورت گرفتن حراج ناپیوسته اگر به هر دلیلی اعم از انجام معامله تایید شده و یا غیر عادی بودن قیمت کشف شده و یا غیر عادی بودن حجم معاملات صورت گرفته، معامله انجام شده در طول حراج ناپیوسته به تایید ناظر بازار نرسد، سهم مجدد بسته شده و بار دیگر اطلاعیه انجام قانون رفع گره معاملاتی برای بار دوم در سایت کدال منتشر شده و برای بار دوم حراج ناپیوسته انجام می شود.

اگر در صورت بروز هر مشکلی برای بار دوم نیز حراج ناپیوسته به تایید ناظر بازار نرسد حراج پیوسته با قیمت آخرین معامله‌ای که در سهم صورت گرفته است انجام می‌شود که فقط به منظور کشف قیمتی که معامله گران مایل به معامله کردن سهم در آن هستند صورت می‌گیرد و هیچ معامله‌ای در طی تایم اختصاص یافته به آن انجام نمی‌شود و نحوه انجام معاملات کاملاً مشابه ابتدای بازار از ساعت ۸ و نیم می باشد که افراد فقط سفارش های خود را در سهم وارد کرده و هیچ معامله ای انجام نمی شود.

در دوره حراج پیوسته اما همانند اکثر سهم هایی که در طول بازار معامله می‌شوند، افراد سفارش های خود را ثبت کرده و در صورت وجود خریدار یا فروشنده مطابق قیمت وارد شده خرید و فروش سهم صورت می گیرد.

مزایای رفع گره معاملاتی

از مزایای قانون رفع گره معاملاتی می توان به این مسئله اشاره کرد که با انجام یک معامله با دو برابر شدن دامنه نوسان آن سهم و انجام یک حراج پیوسته پس از آن، سریعتر می تواند به سطوح حمایتی پایین تر برسد و در واقع با کاهش قیمتی ممکن است که تعداد خریدارانی که مایل به خرید و فروش در آن هستند به مقدار بسیار زیادی افزایش پیدا کنند و در واقع باعث صرفه جویی در زمان برای افرادی که در صف فروش و خرید های سنگین گیر کرده‌اند  و نمی توانند از سهم خود سود کنند یا نمی توانند از آن خارج شوند، می شود.این امر سبب رفع روند فرسایشی حرکت سهم می‌شود.

پس به طور خلاصه می‌توانیم بگوییم که انجام قانون رفع گره معاملاتی باعث  می‌شود که نماد به جای اینکه سه روز متوالی یک درصد منفی مشخص را تجربه کند، حجم مبنا سهم معامله شود و در واقع در پایان روز کاهشی در قیمت سقف رخ ندهد. در یک روز یک منفی بیشتر را تجربه کرده و سریع تر به بسته حمایتی صحیح برسد و در آنجا بر اساس شرایط صحیح و بازار اقدام به گرفتن میانگین از آن سهم و یا اقدام به فروش آن کند و باعث ایجاد قیمت های جذاب تر برای انجام معاملات توسط معامله گران حاضر در بازار شود.

از کاربردهای دیگر قانون رفع گره معاملاتی می توان به، کاسته شدن سهام های قفل شده در صف خرید و فروش بازار اشاره کرد که باعث می شود که بازار روندهای خود را در زمان کوتاه تر طی کند.

معایب رفع گره معاملاتی

از معایب رفع گره معاملاتی می توان به درصد منفی بالایی که در طول یک روز معامله‌گر سهم تجربه می کند، اشاره کرد. این در حالی می باشد که ممکن بود با سرخطی زدن خوب و امکان داشتن یک نوبت خوب درسهم با همان حجم معاملات بسیار کم سهم خود را با میزان کمتری ضرر بفروشد.

نتیجه‌گیری

قانون رفع گره معاملاتی یکی از قانون های مهم و اساسی تایید شده توسط سازمان بورس و اوراق بهادار می باشد که در جهت برطرف کردن صف‌های خرید و صف‌های فروش قفل شده در سهام بازار تایید و تصویب شد به گونه ای که این قانون قادر است در زمان بسیار کوتاه تر از حالت عادی روند سهم به روند نرمال خود برگرداند و باعث شود که سهم در درصدی پایین تر یا درصدی بالاتر از قیمت مورد نظر و دامنه نوسان روزانه خود از معاملات انجام شده به یک تعادل برسد و افراد بهتر بتوانند سهام خود را بفروشند و یا میانگین لازم را از آن سبب کم کرده و بتواند سریعتر ضرر متحمل شده را جبران کند.