دیفای یکی از بزرگترین پدیدهها در جهان بلاکچین و فناوری است که بدون شک در آینده باعث دگرگونیهای بزرگ میشود. دیفای یا Defi خلاصهشده عبارت Decentralized Finance و به معنی امور مالی غیر متمرکز است به این معنی که میتوانید بدون نظارت یک نهاد متمرکز، امور مالی مانند دریافت وام، سرمایهگذاری و … داشته باشید. برای نمونه میتواند به صرافیهای غیرمتمرکز یا DEXها اشاره کرد (Decentralized Exchange) که در آنها امکان معامله ارزهای دیجیتال مختلف به صورت غیرمتمرکز وجود دارد. در این مطلب قصد داریم نگاهی دقیقتر به پروژههای دیفای، آینده این پروژهها و روشهای کسب درآمد از آنها داشته باشیم.
ارزهای حوزه دیفای
ارزهای حوزه دیفای، به ارزهایی گفته میشود که در امور مالی غیرمتمرکز فعالیت دارند که میتوان به سیستمهای ارائه یا دریافت وام، صرافیهای غیرمتمرکز و … اشاره کرد. هر پروژه دیفای یک یا چند کاربرد خاص دارد و برای ارائه این قابلیتها نیاز به یک توکن یا ارز دیجیتال دارد. افزون بر امکان خرید و فروش این توکنها، میتوان از آنها برای تصمیمگیری و حضور در جمع کاربران دیفای هم استفاده کرد که در ادامه درباره آنها توضیح میدهیم.
پروژههای زیر 3 ارز معروف حوزه دیفای هستند که هم از نظر حجم بازار و هم قابلیتهای فناوری از گزینههای جدی هستند و هماکنون در حوزه کاری خود یک نماینده بزرگ به شمار میروند.
پروژه یونی سواپ (Uni Swap)
یونی سواپ را میتوان یکی از نخستین پروژهها در حوزه دیفای دانست که در سال 2018 راهاندازی شد. یونی سواپ بزرگترین صرافی غیرمتمرکز جهان است که بر روی بلاکچین اتریوم فعالیت میکند و کاربران با استفاده از آن و قابلیت قرارداد هوشمند که در شبکه اتریوم تعریف شده، میتوانند ارزهای دیجیتال خود را به صورت غیرمتمرکز و از هر نقطه جهان، بدون نظارت یک نهاد متمرکز معامله کنند. توکن UNI برای رایگیری و کمک به تنظیم قوانین صرافی است و امکان معامله آن هم وجود دارد. این توکن هماکنون هم از نظر حجم بازار در میان 100 پروژه برتر قرار دارد.
صرافیهای غیرمتمرکز دیگری هم از زمان آغاز به کار یونی سواپ راهاندازی شدهاند که کاراییهای منحصربهفرد خود را دارند اما همچنان یونی سواپ با حجم بازاری بیش از 9 میلیارد دلار پیشرو است. برخی از مهمترین مزیتهای یونی سواپ عبارتاند از:
- ایمن بودن: در صرافی یونی سواپ هر دو طرف به صورت مستقیم با یکدیگر معامله میکنند و هیچ شخص سومی وجود ندارد.
- جهانی و بدون مرز: یونی سواپ و دیگر پروژههای Defi از هر نقطه جهان و تنها با اتصال اینترنت در دسترس هستند.
- سادگی استفاده: نیاز به نامنویسی و تایید هیچ نهادی برای استفاده از یونی سواپ نیست.
پروژه Aave
دومین پروژه دیفای در فهرست ما یعنی Aave، یک پلتفرم غیرمتمرکز ارز دیجیتال است که در آن امکان دریافت یا اهدای وام وجود دارد. برای این کار از قرارداد هوشمند استفاده میشود که در آن قوانین و سازوکارها مانند دریافت وثیقه، کارمزدها و … از پیش مشخص شدهاند. برای دریافت وام، باید ارز دیجیتالی بیش از مبلغی که میخواهید وام بگیرید سپردهگذاری کنید که با این روش، از سرمایه وامدهندگان محافظت میشود. همچنین، در صورت کاهش بیش از اندازه ارزش، میتوان وثیقه را نقد کرد.
افرادی که توکن بومی این پروژه حوزه دیفای را داشته باشند (AAVE) میتوانند در رایگیری و مشارکتها حضور داشته باشند. امکان خرید و فروش این توکن مانند هر ارز دیجیتال دیگری وجود دارد و با توجه به سازوکارهای Aave، توکن آن هم ارزش زیادی دارد. همچنین میتوان توکنها را در پلتفرم استیک کرد و در ازای این سرمایهگذاری و کمک به پایداری شبکه، پاداش دریافت کرد.
Aave هم مانند یونی سواپ شبکه مستقل ندارد و در بستر اتریوم فعالیت میکند اما نباید فراموش کرد که اتریوم یک پروژه ایمن، بزرگ و شناختهشده است که توسعهدهندگان بسیاری هم دارد.
پروژه MakerDAO
سومین گزینه در فهرست پروژههای برتر امور مالی غیرمتمرکز، میکر یا MakerDAO است. این پلتفرم یکی از جالبترین سازوکارها را در میان پروژههای دیفای دارد و یک سازمان غیرمتمرکز یا به اختصار DAO به شمار میرود. میکر هم برای دریافت یا استقراض وام به کار میرود اما با این تفاوت که دو توکن دارد:
- DAI
- Maker (MKR)
مورد اول یعنی دای (DAI) یک استیبل کوین در شبکه اتریوم است که با هدف حفظ ارزش آن به اندازه یک دلار آمریکا ارائه شده است. برای کنترل دای، از توکن دوم (MKR) استفاده میشود که یک توکن حاکمیتی است و برای پایداری دای و کنترل کل شبکه میکر به کار میرود. توکن MKR به شما حق رای و تصمیمگیری در میکر هم میدهد.
میکر هماکنون یک پروژه محبوب در دیفای است که برای وامدهی، سرمایهگذاری، ترید و موارد دیگر استفاده میشود. استیبل کوین میکر یعنی توکن دای یک ویژگی مهم دارد. بر خلاف دیگر ارزهای دیجیتال که با ارز فیات یا طلا پشتیبانی میشوند، ارزش دای را ارزهای دیجیتال دیگر مانند اتریوم و … که به عنوان وثیقه در شبکه قرار دارند حفظ میکنند. کاربران با قفل کردن دارایی خود در پلتفرم میکر یا به اصطلاح استیک کردن، در ازای کمک به پایداری شبکه و افزایش نقدینگی آن پاداش دریافت میکنند.
توکن MKR هم نقش مهمی در اداره سامانه یا سیستم MakerDAO دارد. افرادی که این توکن را دارند مسئول تصمیمگیری درباره پارامترهای شبکه، مدیریت ریسک، و وضعیت کلی آن هستند. از این توکن همچنین برای پرداخت هزینهها و جریمههای درون سامانه هم استفاده میشود.
سرمایه گذاری و آینده دیفای
برای بررسی آینده دیفای باید به چند نکته کلیدی توجه کرد. نخست اینکه آینده این حوزه ارتباط بسیار نزدیکی با پیشرفتهای فناوری دارد. از آنجا که قرار است برخی از امور مالی بدون نهادهای نظارتی متمرکز و تنها در بستر اینترنت ارائه شود، فناوری اهمیت بالایی دارد. امنیت، ایجاد و توسعه سازوکار، مقیاسپذیری و سرعت همگی از ویژگیهای کلیدی به شمار میروند و اگر یک پروژه تیم توسعهدهنده خوبی نداشته باشد نمیتواند پاسخگوی این موارد باشد.
مورد دوم پذیرش دیفای به عنون یک روش جایگزین است. بسیاری گمان میکنند با ظهور دیفای، نهادهای متمرکز مالی آسیب میبینند اما دیدگاه معقول آن است که هر دو روش متمرکز و غیرمتمرکز میتوانند در کنار هم باشند و نیاز به کنار زدن دیگری نیست. همین باعث افزایش پذیرش دیفای از سوی کاربران میشود و با رشدعلاقه به چنین پروژههایی در سالهای اخیر، نشانگر آن است که توجه زیادی به آینده دیفایها وجود دارد.
سومین مورد، قانونگذاری و ورود نهادهای نظارتی به امور مالی غیرمتمرکز است. تمامی تراکنشها در پروژههای بزرگ دیفای مانند یونی سواپ شفاف هستند اما نبود یک نهاد نظارتی باعث بروز نگرانیهایی میشود. از این رو دولتها و نهادهای نظارتی مالی و قانونی، میکوشند تا جای ممکن از تخلفهای مالی، پولشویی و هر نوع قانونشکنی جلوگیری کنند.
در مجموع و با در نظر گرفتن این سه مورد، میتوان انتظار داشت که دیفایها در آینده بیشتر از گذشته رشد کنند. جهان امروز صحنه رشد فناوری است و نمیتوان آن را انکار کرد. هماکنون بسیاری از کاربران و شرکتها میکوشند برای همگامی با روندهای جدید، دست کم دیفای را به خوبی بشناسند یا حتی در آن سرمایهگذاری کنند. از این، میتوان روی روشهای کسب درآمد از این حوزه حساب کرد که در ادامه به تعدادی از آنها اشاره شده است.
استیک کردن (Steaking)
یکی از سادهترین راهها برای درآمدزایی از دیفای استیک کردن است. برای این کار باید ارز دیجیتال خود را در یک پلتفرم دیفای قفل کنید که برای اعتبارسنجی تراکنشها یا کمک به پایداری شبکه از راه تامین مالی استفاده میشود. با این کار و کمک به پلتفرم، پاداش دریافت میکنید که تا حد زیادی مانند سرمایهگذاری در بانک است.
ییلد فارمینگ (Yield Farming)
همانطور که پیشتر توضیح دادیم، پلتفرمهای دیفای نیاز به تامین مالی دارند که برای وامدهی، پایداری شبکه، پشتیبانی از استیبل کوین و موارد دیگر به کار میروند. بیشتر کاربردهای تامین مالی در صرافیهای غیرمتمرکز است که در آنها سرمایه شما در یک استخر نقدینگی قرار گرفته و به انجام تراکنشها و فعالیتهای صرافی کمک میکند.
در ازای تامین نقدینگی، سهمی از کارمزدهای تراکنشها به شما داده میشود و برخی پلتفرمها حتی به ازای موارد دیگر هم به سرمایهگذاران پاداش میدهند که مقدار و نوع آن در هر پلتفرم متفاوت است. البته این روش درآمدزایی پیچیدگی و ریسک بالاتری هم دارد.
وامدهی
یکی از روشهای قدرتمند درآمدزایی از دیفای آن است که باید رمرزارز خود را در پلتفرمهای دیفای وام دهید. فرآیند وامدهی خودکار است و اجرای آن از راه قرارداد هوشمند تضمین میشود. در سوی دیگر وامگیرندگان باید وثیقه قرار دهند که معمولا بیشتر از ارزش خود وام است که یک سازوکار خوب برای تضمین سرمایه وامدهندگان است. این روش هم میتواند ریسک داشته باشد و از این رو بهتر است پلتفرمهایی را انتخاب کنید که هم ایمن هستند و هم استخر نقدینگی خوبی دارند.
نتیجهگیری
با توجه به همه مواردی که تا کنون درباره دیفایها بررسی شد، میتوان به آینده آنها امیدوار بود به ویژه آنکه پیشرفتهای فناوری و استفاده از یک فناوری شگفتانگیز مانند بلاکچین دگرگونیهای فراوانی در آینده امور مالی ایجاد میکند. از این رو، پروژههای پیشرو در امور مالی غیر متمرکز هم آینده درخشانی دارند. افزون بر 3 ارزی که در این مقاله اشاره شد، موارد بیشتری هم وجود دارد که قابلیتهای خودشان را دارند اما امکان بررسی همه آنها وجود ندارد. توصیه میکنیم پیش از هر نوع سرمایهگذاری یا معامله، هم درباره مفهوم دیفای و هم پروژه موردنظر خودتان اطلاعات کافی به دست آورید.